“Yollar hiç değişmemişken üzerinden geçen insanlar neden değişmişti?” Japon edebiyatının saygın yazarlarından Sakae Tsuboi, özellikle yoksulluk, kadınların toplumsal rolü ve savaşın bireyler üzerindeki etkileri gibi temaları işleyen eserleriyle tanınır. Yayımlandığı dönemde büyük yankı uyandıran ve kısa sürede sinemaya da uyarlanan On İki Öğrenci, modern savaşın birey ve toplum üzerindeki yıkıcı etkilerini derinlikli biçimde işleyen çarpıcı bir anlatıdır. Şodoşima Adası’ndaki küçük bir kasabaya öğretmen olarak atanan Ooişi ile ilk sınıfındaki on iki çocuk arasında zamanla güçlü bir bağ kurulur. Savaş öncesinden savaş sonrasına uzanan yirmi yıllık süreçte, Ooişi hem adalıların önyargılarıyla hem de dönemin eğitim sisteminin ideolojik baskılarıyla mücadele eder. Yoksulluk, kayıplar ve dönüşen hayatların gölgesinde gelişen bu ilişki, Japonya’nın savaşla yüzleşmesini samimi ve sarsıcı bir biçimde ortaya koymaktadır.
